W transporcie drogowym wyróżniamy kilka typów samochodów, naczep oraz zestawów drogowych. Każdy z nich ma specyficzne zastosowanie, zależnie od rodzaju przewożonego ładunku. Możemy podzielić je na następujące kategorie:
Uniwersalne zestawy kryte plandeką
Uniwersalne zestawy, często określane jako „plandeki”, mogą mieć różne konfiguracje:
Naczepy plandekowe z burtami – wyposażone w burty, które można opuszczać, co umożliwia załadunek boczny.
Naczepy firankowe – bez burt, co ułatwia dostęp do przestrzeni ładunkowej z każdej strony.
Zestawy samochód plus przyczepa – idealne do przewozu większej ilości towaru.
Charakterystyczną cechą tych zestawów jest możliwość załadunku bocznego, dzięki czemu burty naczepy można łatwo opuścić na całej długości, co ułatwia proces załadunku i rozładunku. Kierowca musi udostępnić załadunek zgodnie z wytycznymi załadowcy, co może wymagać demontażu części elementów konstrukcyjnych.
Zestawy izotermiczne (chłodnie)
Zestawy izotermiczne zapewniają utrzymanie kontrolowanej temperatury (od -28 do +28°C) w przestrzeni ładunkowej. Często określane jako „chłodnie”, występują w różnych konfiguracjach:
Mieszczące do 33 palet EUR na podłodze.
Dwupoziomowe, mieszczące 66 palet EUR.
Chłodnie te mają długość ładowczą od 10,5 do 13,34 m oraz szerokość ładowczą od 2,44 do 2,50 m, co daje pojemność od 62,5 do 86 m³.
Pojazdy specjalistyczne
Pojazdy specjalistyczne wyróżniają się specyficznym przeznaczeniem:
Cysterny – do przewozu paliw, artykułów spożywczych w stanie płynnym oraz chemikaliów.
Zestawy ponadgabarytowe – używane do transportu ciężkich lub dużych ładunków.
Platformy odkryte (lorry) – wykorzystywane do transportu nietypowych ładunków.
Zestawy do przewozu zwierząt („zwierzakowce”) – przystosowane do transportu żywych zwierząt, takich jak owce, cielęta czy konie, które można ładować na różnych poziomach, zależnie od ich wielkości.
Autotransportery – dwuładunkowe zestawy do przewozu samochodów, które zazwyczaj przewożą 8 aut osobowych lub 4 dostawcze.
Furgony – w różnych wersjach:
Do przewozu odzieży na wisząco, z możliwością dopasowania liczby drążków do wysokości ubrań.
Do transportu mebli, wyposażone w wewnętrzne ścianki i pasy zabezpieczające.
Klimatyzowane do przewozu dzieł sztuki, wyposażone w system mocowań.
Podwozia kontenerowe – mieszczące 2 kontenery 20′ lub jeden kontener 40′.
Inne specjalistyczne pojazdy – takie jak silosy, cementowozy, czy zestawy do przewozu żywych ryb, amunicji lub materiałów wybuchowych.
Naczepy uniwersalne
W kategorii naczep uniwersalnych, krytych plandeką, wyróżniamy:
Naczepy płaskie – dostępne w wersji dwu- i trzyosiowej, o długości ładowczej od 12,12 do 13,62 m, szerokości ładowczej od 2,42 do 2,49 m i wysokości od 2,45 do 3,13 m. Pojemność tych naczep wynosi od 73,9 do 104,4 m³.
Zasady przewozu drogowego
Podstawowe zasady dotyczące przewozu drogowego obejmują:
Odpowiedzialność przewoźnika – przewoźnik odpowiada za liczbę oraz stan zewnętrzny ładunku przyjętego do przewozu.
Sprawdzenie zawartości ładunku – może być przeprowadzone jedynie w ramach osobnego, płatnego zlecenia.
Stan towaru – jeżeli zewnętrzny stan ładunku nie zdradza uszkodzeń, uznaje się, że towar został dostarczony w takim samym stanie, w jakim go przyjęto.
Przeliczniki objętości do wagi
W drogowej spedycji drobnicowej stosowane są następujące przeliczniki:
Podstawowy: 1 m³ odpowiada minimum 330 kg.
Pomocniczy: 1 metr ładowny skrzyni pojazdu odpowiada minimum 1850 kg.
Przewozy ponadgabarytowe
Przekroczenie dopuszczalnych normatywów może dotyczyć:
Wymiarów zestawu drogowego – każdorazowe przekroczenie długości, szerokości lub wysokości pojazdu powyżej dopuszczalnych wartości (np. długość zestawu z naczepą powyżej 16,50 m).
Wagi – łączna masa zestawu drogowego nie może przekroczyć dopuszczalnych nacisków na oś, co jest istotne dla bezpieczeństwa dróg.
W przypadku przewozów ponadgabarytowych konieczne jest uzyskanie zezwolenia na przejazd, a trasa transportu może być narzucona przez odpowiednie organy administracyjne. W Europie dopuszczalna masa załadowanego zestawu drogowego wynosi od 38 do 42 ton, w zależności od kraju. Aby uzyskać zezwolenie, należy złożyć wniosek, w którym określa się szczegóły ładunku, pojazdu oraz planowaną trasę. W Polsce proces wydania zezwolenia trwa do 14 dni.
Transport ponadgabarytowy wymaga odpowiedniego planowania – spedytor powinien być powiadomiony minimum 3 tygodnie przed planowanym załadunkiem, ponieważ przewozy te mogą odbywać się wyłącznie nocą, co dodatkowo wydłuża czas realizacji.
Podsumowanie
Transport drogowy obejmuje szeroki wachlarz pojazdów, od uniwersalnych zestawów krytych plandeką, przez chłodnie izotermiczne, aż po specjalistyczne pojazdy takie jak cysterny, autotransportery czy zestawy ponadgabarytowe. Każdy z tych typów ma specyficzne zastosowanie, dostosowane do rodzaju przewożonego ładunku. Przewozy drogowe są regulowane przez liczne przepisy dotyczące odpowiedzialności przewoźnika, stanu ładunku oraz wymagań dotyczących masy i wymiarów pojazdów. Transport ponadgabarytowy wymaga dodatkowych zezwoleń i starannego planowania, co wpływa na czas i sposób realizacji przewozu.