Czy wiesz, że transport drogowy to nie tylko codzienne podróże, ale przede wszystkim kluczowy filar globalnej gospodarki? Warto zauważyć, że ten dynamicznie rozwijający się sektor jest nie tylko elastyczny i dostępny, ale także niezastąpiony w dostarczaniu produktów. W dobie e-commerce i usług kurierskich, jego rola staje się jeszcze bardziej istotna. Jest to ciągle rozwijająca się branża, która przechodzi ciągłe transformacje, dostosowując się do rosnących potrzeb rynku oraz wyzwań związanych z ochroną środowiska.
Transport drogowy – znaczenie
Transport drogowy, jako najszybciej rozwijający się segment transportu, pełni ważną rolę w przepływie towarów i osób. Dzięki swojej elastyczności i dostępności pozwala na szybką i efektywną wymianę handlową pomiędzy regionami i krajami. Jest niezastąpiony w dostarczaniu produktów, co jest szczególnie ważne w erze rosnącego zapotrzebowania na usługi kurierskie i e-commerce. W 2022 roku polskie PKB pod względem gospodarczym wyniosło około 7%.
Transport drogowy – podział
Transport drogowy można podzielić na transport zarobkowy i niezarobkowy. Ten pierwszy odnosi się do usług komercyjnych, a drugi do transportu realizowanego na potrzeby własne podmiotów.
Źródło: Wiśniewska I., Puchacz D., KRom J., LOGISTYKA I TRANSPORT, www.przeglad.wsb.net.pl
Na załączonej grafice znajduje się schemat klasyfikacji transportu drogowego według dwóch głównych kryteriów: działalności gospodarczej i terytorialnego zasięgu działania.
Transport drogowy – rodzaje
Transport drogowy występuje w formach krajowych i międzynarodowych. Krajowy transport drogowy odbywa się w granicach jednego państwa. Transport międzynarodowy obejmuje przewozy o punktach początkowych lub końcowych poza granicami danego kraju. Przewozy międzynarodowe możemy podzielić jeszcze na trzy grupy:
- Przewozy bezpośrednie są formą transportu, w której towary lub pasażerowie są przewożeni z punktu A do punktu B bez pośrednich przystanków czy zmian środków transportu. Jest to często preferowana opcja ze względu na szybkość dostawy oraz mniejsze ryzyko uszkodzenia czy zagubienia towaru. Może być realizowany za pomocą różnych środków transportu, w tym drogowego, kolejowego, lotniczego, czy morskiego. Przewozy bezpośrednie są szczególnie korzystne w przypadku delikatnych lub szybko psujących się towarów oraz w sytuacjach wymagających natychmiastowej dostawy.
- Kolejny rodzaj przewozu to Cross-trade, znany również jako handel trójstronny, odnosi się do operacji, w której towar jest transportowany z jednego kraju do drugiego, ale transakcja jest zarządzana przez firmę z trzeciego kraju. Ten rodzaj przewozu jest popularny w globalnym handlu i może obejmować różne rodzaje transportu, w zależności od lokalizacji i wymagań logistycznych. Jest to skomplikowany proces wymagający skutecznego zarządzania łańcuchem dostaw, znajomości przepisów celnych i podatkowych różnych krajów oraz umiejętności negocjacyjnych.
- Ostatnim rodzajem przewozu jest kabotaż. Kabotaż służy do przewozu towarów lub pasażerów pomiędzy dwoma miejscami w tym samym kraju przez zagranicznego przewoźnika. Unia Europejska złagodziła regulacje dotyczące kabotażu, co wpłynęło na większą elastyczność i umożliwiło zagranicznym firmom transportowym zwiększenie efektywności przewozów wewnątrz granic Unii.
Kabotaż ograniczają lokalne przepisy, które mają na celu ochronę krajowych przewoźników przed nadmierną konkurencją zagraniczną.
Rodzaje przewozów w transporcie:
- transport całopojazdowy (FTL – Full Truck Load),
- transport z doładunkiem,
- transport częściowy (LTL – Less Than Truckload),
- transport paletowy,
- transport ekspresowy,
- transport ponadgabarytowy.
Środki transportu drogowego
Do środków transportu drogowego zaliczamy pojazdy przeznaczone do przewozu osób (np. samochody osobowe, autobusy) oraz do przewozu ładunków (samochody ciężarowe, naczepy, przyczepy).
Na koniec 2022 roku jak wynika z danych GUS, w Polsce zarejestrowano łącznie 34,9 miliona pojazdów samochodowych i ciągników, co oznacza wzrost o 0,9 miliona w porównaniu do roku poprzedniego. W tym okresie odnotowano spadek nowych rejestracji pojazdów o 13,2% w stosunku do roku poprzedniego.
Największy spadek dotyczył samochodów ciężarowych, specjalnych i osobowych, chociaż wzrost rejestracji zaobserwowano w przypadku autobusów, motocykli i motorowerów.
Liczba zarejestrowanych samochodów osobowych wzrosła do 26,5 miliona, co stanowi wzrost o 2,3% w porównaniu do poprzedniego roku. Dodatkowo liczba samochodów ciężarowych zwiększyła się o 2,1% do 3,7 miliona, z większym udziałem pojazdów o ładowności poniżej 1,5 tony i powyżej 10 ton.
Z kolei liczba ciągników siodłowych wzrosła o 6,2%, mimo spadku udziału nowszych modeli (do 5 lat). Na koniec roku zarejestrowano także 128,7 tysiąca autobusów, wpływając na wzrost o 1,7% w stosunku do roku poprzedniego.
Perspektywy rozwoju
Z perspektywy przyszłości, transport drogowy będzie nadal ewoluował, dostosowując się do zmieniających się warunków rynkowych i oczekiwań społecznych. Zgodnie z definicją z Ustawy z 1985 roku, infrastruktura transportu drogowego obejmuje drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe, gminne.
Do infrastruktury punktowej zaliczamy obiekty takie jak dworce autobusowe, przystanki oraz centra logistyczne. Rozwój infrastruktury drogowej, w tym budowa nowych dróg i modernizacja już istniejących, będzie istotny dla dalszego wzrostu branży.
Ponadto integracja z innymi rodzajami transportu, takimi jak kolejowy czy lotniczy, pozwoli na stworzenie bardziej efektywnych i zintegrowanych łańcuchów dostaw.
Przypisy:
- 1. Transport – wyniki działalności w 2022 r., Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5511/9/22/1/t_wd_2022.pdf [dostęp: 30.11.2023]
- Wiśniewska I., Puchacz D., Krom J., LOGISTYKA I TRANSPORT, http://www.przeglad.wsb.net.pl/uploads/1/0/3/7/10371016/5._logistyka_i_transport.pdf, www.przeglad.wsb.net.pl, [dostęp: 30.11.2023]