Palety: rodzaje, zastosowanie i zasady użytkowania

Historia palet rozpoczęła się w latach 40. XX wieku, gdy stały się one narzędziem do transportu zaopatrzenia dla sił zbrojnych w trudnych czasach wojennych. Początkowe palety były często nietrwałe i przeznaczone do jednorazowego użytku. Z biegiem czasu pojawiły się palety certyfikowane EUR w 1961 roku, które zmieniły rynek i sposób, w jaki je dzisiaj używamy, stając się elementem w transporcie i magazynowaniu towarów.

Osoby związane z branżą magazynową, transportową czy logistyczną muszą wiedzieć:

• że są różne rodzaje palet,

• jakie są aspekty prawne związane z paletami,

• jakie są standardy oceny palet,

• co uważa się za dopuszczalne i niedopuszczalne uszkodzenia,

• jak prawidłowo kupować, naprawiać i utylizować palety,

• o najlepszych praktykach magazynowych.

Paleta, według definicji, to opakowanie służące do transportu i magazynowania towarów. Dlatego też palety muszą być zgodne z różnymi przepisami, głównie z ustawą o opakowaniach oraz ustawą o odpadach opakowaniowych. Cena nowej palety euro o wymiarach 1200x800x144 mm kosztuje od 64,90 zł netto.

Główne rodzaje palet:

1. Paleta EPAL – to płaska, drewniana paleta o wymiarach 800×1200 mm. Czterowejściowa, wymienna, zgodna z normą europejską EN 13698-1 oraz Kodeksem UIC 435. Charakteryzuje się oznaczeniami EPAL na wszystkich wspornikach zewnętrznych lub kombinacją EPAL i EUR.

2. Paleta EUR – również płaska, drewniana paleta o wymiarach 800×1200 mm. Czterowjściowa, wymienna, zgodna z normą EN 13698-1 i Kodeksem UIC 435. Jej znakiem rozpoznawczym są oznaczenia UIC oraz EUR.

4. Paleta CHEP, LPR – jest to płaska, drewniana paleta o wymiarach 800×1200 mm. Należy do tzw. „pool’u zamkniętego”, co oznacza, że jest wynajmowana od firm CHEP lub LPR i musi być im zwrócona. Wyraźnie wyróżnia się kolorem – niebieskim lub czerwonym.

5. Paleta jednorazowa – jest płaską, drewnianą paletą o zróżnicowanych wymiarach. Jest to paleta czterowjściowa, niewymienna, która nie spełnia standardów określonych dla innych rodzajów palet.

    

Przeczytaj także: 

• Rodzaje i budowa kontenerów transportowych

Należy zaznaczyć, że palety o oznaczeniach EPAL, EUR i UIC są nazywane „EUROPALETAMI”. Stanowią one integralną część systemu wymiany palet w Europie, pod warunkiem spełnienia odpowiednich norm jakościowych i technicznych.

Korzystając z europalet, pamiętaj o ich specyfice i zastosowaniu, by zoptymalizować działania magazynowe i transportowe.

Europalety-zagadnienia prawne

Europalety, często oznaczane jako palety EPAL lub EUR, odgrywają ważną rolę w obrocie towarowym w Europie. Ze względu na ich znaczenie, istnieją precyzyjne przepisy prawne dotyczące ich produkcji, obrotu oraz użytkowania.

W 2007 roku wprowadzono istotne zmiany w Ustawie „Prawo własności przemysłowej”. Te nowelizacje miały na celu wzmocnienie prawnych ram w zakresie obrotu europaletami. Głównym założeniem jest to, aby wszystkie palety wprowadzane do obrotu posiadały odpowiedni certyfikat legalności. Stosownie do Dziennika Ustaw nr 136 z 2007 r., poz. 958, każdy podmiot, który wprowadza do obrotu towary z podrobionymi lub sfałszowanymi znakami towarowymi, podlega sankcjom prawnym określonym przez Ustawę.

To ważne zobowiązanie obejmuje szeroką gamę podmiotów – od producentów palet, przez firmy pośredniczące w sprzedaży palet, operatorów logistycznych, firmy transportowe, aż po producentów towarów i sieci handlowe.

Normy i kodeksy

Aby zapewnić jednolitość i jakość palet, wprowadzono normy i kodeksy, które określają specyfikacje techniczne oraz wymagania dotyczące produkcji i naprawy palet.

Norma EN 13698-1 jest europejską normą, która definiuje płaską paletę drewnianą czterowejściową. Stała się ona podstawą dla wielu innych norm i kodeksów w tej dziedzinie.

Kodeksy UIC 435 mają kluczowe znaczenie w zakresie europalet. Kodeks UIC 435-2 dotyczy w szczególności produkcji palet drewnianych płaskich czterowejściowych o wymiarach 800×1200 mm. Z kolei Kodeks UIC 435-4 jest skoncentrowany wokół napraw tego typu palet.

Istnieją także inne warianty Kodeksu UIC 435, które odnoszą się do palet o różnych wymiarach oraz do koszy metalowo-drewnianych, znanych również jako gitter-boxy.

Karty Oceny Palet

Karty oceny palet zostały opracowane we współpracy z ECR Polska, PKN Epal oraz Polską Organizacją Handlu i Dystrybucji. Mają one na celu ułatwienie identyfikacji oraz weryfikacji stanu palet, zwłaszcza w kontekście ich przydatności w obrocie. W ramach kart wyróżniono trzy główne kategorie:

1. Cechy charakterystyczne dla prawidłowej palety EPAL i EUR.

2. Uszkodzenia, które są dopuszczalne i nie wpływają negatywnie na funkcjonalność palety.

3. Wady, które są niedopuszczalne i dyskwalifikują paletę z użycia.

Uszkodzenia dopuszczalne:

Jednym z przykładów dopuszczalnych uszkodzeń, które mogą wystąpić na paletach, jest sinizna, inaczej nazywana barwicą. Jest to naturalna wada drewna, powstająca w wyniku działania pewnych gatunków grzybów. Chociaż sinizna zmienia kolor drewna, nie wpływa ona negatywnie na jego właściwości mechaniczne czy trwałość. Dlatego też jest uważana za wadę dopuszczalną w kontekście palet.

Sytuacja wygląda inaczej, gdy na palecie zauważymy pleśń. Jest to wada, która obniża jakość palety i powoduje jej dyskwalifikację.

Szarość palety jest wynikiem naturalnego procesu starzenia drewna i nie wpływa to negatywnie na jej właściwości.

Stosuje się palety z obliną do szerokości 15 mm.

Oznaczenie na jednym z wsporników może być uszkodzone lub trudne do rozpoznania, pod warunkiem że wspornik po przeciwnej stronie jest odpowiednio i wyraźnie oznaczony.

Palety poddane naprawie są dopuszczalne w obrocie, jeśli naprawa została zweryfikowana za pomocą gwoździa certyfikującego (widocznego na załączonym zdjęciu). Elementy drewniane wykorzystane podczas naprawy muszą być nowe i poddane zostały obowiązkowej obróbce termicznej.

Wspornik:  

Wsporniki, które zostały wymienione, powinny być odpowiednio oznaczone. Jeżeli wymieniono wspornik środkowy, powinien on posiadać wbity gwóźdź naprawczy. Natomiast gdy wymieniony jest wspornik lewy lub prawy, powinien on nosić logo EPAL umieszczone w owalu z dodatkową czarną kropką.

Odłupanie:

Palety z odłupaniami desek skrajnych mogą być dopuszczone do użytku, pod warunkiem że głębokość odłupania nie przekracza 2 cm, a widoczny jest nie więcej niż jeden gwóźdź.

 Palety z pęknięciami wsporników mogą być dopuszczone do użytku, o ile przez pęknięcie nie jest widoczny żaden gwóźdź.

 Co do pęknięć wzdłużnic:

Palety, które mają pęknięcia wzdłużnic – zarówno środkowych, jak i bocznych – mogą być dopuszczone do użytku, pod warunkiem że całą swoją długością opierają się na sąsiednich wspornikach.

Wady niedopuszczalne

Do wad, które dyskwalifikują paletę z użytku, należą:

 oflis, inaczej znany jako oblina lub odłupanie, występujący na wzdłużnicach (zarówno środkowych, jak i bocznych).

brak frezów na górnych krawędziach desek dolnych

Złe oznakowanie na wspornikach

deska z odłupaniem z widocznymi co najmniej dwoma gwoźdzmi

Ślady zbutwienia, zagrzybienia lub próchnicy palety należy poddać utylizacji

Wspornik z odłupaniem, przez który widoczny jest chociażby jeden gwóźdź.

Gwoździe niespełniające wymogów licencyjnych, ich nieregularne rozmieszczenie lub wystające ponad powierzchnię desek.

Deterioracja ogólnego stanu technicznego, jak na przykład trwałe zanieczyszczenie substancjami takimi jak olej, cement czy smar, zastosowanie niedopuszczalnych elementów budowy palety (takich jak deski, gwoździe czy wsporniki) oraz nieprawidłowe rozmieszczenie składników, na przykład wspornik nie w odpowiedniej linii względem desek.

Zakup, konserwacja i odpowiednie zarządzanie paletami

Drewniane palety odgrywają kluczową rolę w logistyce oraz magazynowaniu produktów. Są one niezbędnym elementem w transporcie towarów, dlatego ważne jest, aby były w odpowiednim stanie. Oto kilka wskazówek dotyczących zakupu, naprawy oraz utylizacji palet.

1. Bezpieczny zakup palet

Zakup palety z niezaufanego źródła może okazać się nieekonomiczny i ryzykowny. Dlatego zaleca się korzystanie z autoryzowanych punktów sprzedaży. Aby upewnić się, że dostawca jest certyfikowany, warto odwiedzić stronę internetową PKN Epal, na której znajduje się zaktualizowana lista sprawdzonych producentów.

2. Specjalistyczna naprawa palet

Kiedy palety ulegają uszkodzeniu, ważne jest, aby zostały naprawione przez specjalistów. Tylko certyfikowane firmy posiadające licencję PKN Epal mogą gwarantować profesjonalną naprawę. Co więcej, naprawa musi być potwierdzona specjalnym znakiem, czyli wbiciem gwoździa.

3. Odpowiedzialna utylizacja palet

Niestety, nie wszystkie palety nadają się do ponownego użycia. Jeśli paleta zostanie wycofana z obiegu, powinna zostać zutylizowana w odpowiedni sposób. Tylko specjalistyczne firmy recyklingowe mają uprawnienia do utylizacji palet, a proces ten powinien być potwierdzony odpowiednimi dokumentami, takimi jak Karta Przekazania Odpadu czy Dokument Potwierdzający Odzysk. Pamiętajmy również, że transport palet do utylizacji powinien być realizowany przez firmy z odpowiednimi zezwoleniami.

4. Sposoby na skuteczne przechowywanie palet:

• Wybieraj przestronne i osłonięte miejsca, takie jak wiata, aby chronić palety przed czynnikami atmosferycznymi.

• Jeżeli palety są przechowywane na otwartym terenie, dbaj o odpowiednie warunki – twardą i równą powierzchnię oraz dobre odwodnienie.

• Zachowuj rotację palet, aby unikać przestarzałości.

• Unikaj magazynowania palet w różnych warunkach wilgotności, nie składuj nowych i używanych palet obok siebie.

• Zapewnij właściwą wentylację,

• Nie owijaj produktów folią na wilgotnych paletach, aby zapobiec pleśni.

• Regularnie kontroluj wilgotność palet, pamiętając, że nie powinna ona przekraczać 22%.

Drewno jako naturalny materiał ma zdolność do wchłaniania wilgoci z otoczenia. Dbając o odpowiednie przechowywanie i konserwację palet, zapewnimy im długą żywotność oraz bezpieczeństwo przechowywanych produktów.

Sprawdź kolejną lekcję – Funkcje magazynu >>