Co powinien wiedzieć spedytor

Spedytor to zawód wymagający nie tylko organizacji, ale i głębokiej wiedzy prawnej. Jest on nieodłącznym elementem dynamicznego świata transportu i logistyki. Zobowiązania spedytora wykraczają daleko poza proste wysyłanie i odbieranie przesyłek. Jakie zatem kluczowe informacje i umiejętności powinien posiadać każdy spedytor?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, spedytor to osoba, która przyjmuje na siebie obowiązek za wynagrodzeniem realizować usługi związane z przewozem towarów. Może to obejmować nie tylko organizację transportu, ale i całą gamę innych działań wspierających.

Przedstawione informacje dotyczące prawnych aspektów znajdują się w Kodeksie cywilnym (art. 794-804

Nie można jednak zapominać o prawnych aspektach tego zawodu. Kodeks cywilny w artykułach od 794 do 804 dostarcza nam istotnych informacji na temat obowiązków i odpowiedzialności spedytora. Pan Maurycy Kieruj, ekspert w dziedzinie prawa transportowego, wskazuje kilka kluczowych kwestii:

Odpowiedzialność spedytora: Jest ona, co do zasady, większa niż odpowiedzialność przewoźnika. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy spedytor działa także jako przewoźnik, wówczas jego odpowiedzialność jest taka sama jak przewoźnika.

Zasada winy: Spedytor odpowiada za winę w wyborze przewoźnika. Oznacza to, że w przypadku, gdy nie wykazuje należytej staranności w wyborze odpowiedniego przewoźnika i prowadzi to do problemów z przewozem, spedytor jest za to odpowiedzialny.

Wybór przewoźnika: Spedytor musi zachować szczególną staranność przy wyborze przewoźnika. Należy weryfikować takie elementy jak: dokumenty rejestrowe, uprawnienia i licencje, ubezpieczenie, tabor oraz ogólną wiarygodność.

Odszkodowania: W przypadku problemów z przesyłką, takich jak ubytek, utrata czy uszkodzenie, wysokość odszkodowania jest ograniczona do zwykłej wartości przesyłki. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy szkoda powstała wskutek działania umyślnego lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.

Wyciąg z Kodeksu Cywilnego:

Art. 794.
§ 1. Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.

§ 2. Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.

Art. 795. Przepisy niniejszego tytułu stosuje się do spedycji tylko o tyle, o ile nie jest ona uregulowana odrębnymi przepisami.

Art. 796. Jeżeli przepisy tytułu niniejszego albo przepisy szczególne nie stanowią inaczej, do umowy spedycji stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zlecenia.

Art. 797. Spedytor obowiązany jest do podejmowania czynności potrzebnych do uzyskania zwrotu nienależnie pobranych sum z tytułu przewoźnego, cła i innych należności związanych z przewozem przesyłki.

Art. 798. Spedytor obowiązany jest do podjęcia czynności potrzebnych do zabezpieczenia praw dającego zlecenie lub osoby przez niego wskazanej względem przewoźnika albo innego spedytora.

Art. 799. Spedytor jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi posługuje się przy wykonaniu zlecenia, chyba że nie ponosi winy w wyborze.

Art. 800. Spedytor może sam dokonać przewozu. W tym wypadku spedytor ma jednocześnie prawa i obowiązki przewoźnika.

Art. 801.
§ 1. Odszkodowanie za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki w czasie od jej przyjęcia aż do wydania przewoźnikowi, dalszemu spedytorowi, dającemu zlecenie lub osobie przez niego wskazanej, nie może przewyższać zwykłej wartości przesyłki, chyba że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa spedytora.

§ 2. Spedytor nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nieprzekraczający granic ustalonych we właściwych przepisach, a w braku takich przepisów – granic zwyczajowo przyjętych.

§ 3. Za utratę, ubytek lub uszkodzenie pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych albo rzeczy szczególnie cennych spedytor ponosi odpowiedzialność jedynie wtedy, gdy właściwości przesyłki były podane przy zawarciu umowy, chyba że szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa spedytora.

Przestoje aut w transporcie – perspektywa lidera oddziału w firmie spedycyjnej ABC CZEPCZYŃSKI

Doskonale zdajemy sobie sprawę, że wieczną zmorą – zarówno przewoźników, jak i firm spedycyjnych, są przestoje. Często zdarza się, że kierowcy muszą czekać podczas załadunku i rozładunku. Istnieje kilka przyczyn oczekiwania, w tym dwie najważniejsze:

– Co jeśli kierowca się spóźnia?

Zdarza się, że kierowcy spóźniają się na ustalony czas załadunku lub rozładunku. W takich sytuacjach klienci zazwyczaj nie chcą ponosić dodatkowych kosztów za oczekiwanie (waiting time), więc sprawa u klienta jest przegrana. A dodatkowo, kierowca może być załadowany lub rozładowany dopiero w najbliższym wolnym terminie, co może potrwać od kilku godzin do nawet kilku dni, w zależności od miejsca.

– Co jeżeli kierowca jest punktualnie, a mimo to czas oczekiwania jest zbyt długi?

Zdecydowana większość klientów zakłada, że pierwsze 3h załadunku oraz rozładunku są bezpłatne. Natomiast za każdą kolejną godzinę oczekiwania płacą 35 euro/h (max 300 euro/24h). W takich sytuacjach klienci wymagają przedstawienia dokumentacji, np. w formie zrzutu z GPS, by mieć pewność, że kierowca faktycznie podjechał na miejsce o czasie. Należy to udowodnić, w przeciwnym wypadku dodatkowa opłata może nie zostać wypłacona przez klienta.

– A co z opóźnieniami w weekendy?

Koszt postoju przez cały weekend to około 300 euro. Warto jednak zwrócić uwagę na warunki zlecenia transportowego. Często umowy zawierają zapisy o bezpłatnym czasie oczekiwania do 24 godzin.

Zrozumienie giełd transportowych i wyzwań spedycji

W dobie cyfryzacji i globalizacji, giełdy transportowe stały się kluczowym narzędziem w łańcuchu dostaw. Jednakże korzystanie z nich niesie ze sobą pewne zagrożenia, o których spedytor powinien pamiętać, dążąc do świadczenia usług na najwyższym poziomie.

Więcej na ten temat znajdziesz w lekcji – Platformy do zarządzania transportem zintegrowane z giełdami ładunków z perspektywy spedytora >>

Ważność i staranności w wyborze przewoźnika

Najważniejszym elementem pracy spedytora jest zapewnienie bezpieczeństwa ładunku. Chociaż korzystanie z giełd transportowych samo w sobie nie jest dowodem na niedbalstwo, istotne jest, aby nie traktować obecności przewoźnika na giełdzie jako jedynego kryterium wyboru. Rzeczywista staranność wymaga dokładnych czynności weryfikacyjnych, tj. zbadania ubezpieczenia i uprawnień przewoźnika, weryfikację floty, opinii o przewoźniku.

Kontrowersje dotyczące licencji na spedycję

Kolejnym aspektem, który budzi wiele dyskusji w branży, jest licencja na spedycję do 3,5 tony. Problem polega na tym, że spedytor nie ma pewności, jakim środkiem transportu (o określonej DMC) zostanie przewieziony ładunek. Z tego powodu, aby unikać ryzyka, zaleca się współpracę jedynie z tymi spedytorami, którzy posiadają odpowiednie uprawnienia, w tym licencję spedycyjną.

Podsumowując, zawód spedytora to nie tylko organizacja i koordynacja, ale też głęboka wiedza prawna. Kluczowe jest nie tylko doświadczenie, ale i ciągłe aktualizowanie wiedzy w dziedzinie prawa transportowego, aby sprostać wymaganiom dynamicznie zmieniającego się rynku.

Rozróżnienie spedytora od przewoźnika umownego

Aby umowę można było uznać za umowę spedycji spedytor powinien zorganizować przewóz tj. należycie wybrać i sprawdzić przewoźnika, zawrzeć z nim umowę przewozu, a także świadczyć przynajmniej jedną usługę związaną z przewozem, np. czynności ładunkowe, magazynowe, usługi celnej, obsługę dokumentacji. Podmiot, który jedynie znajduje podwykonawcę (przewoźnika faktycznego) i zleca przewóz jest uważany za przewoźnika umownego, a nie spedytora. Także w przypadku gdy osoba zatrudniona na stanowisku spedytora znajduje jedynie przewoźnika do wykonania przewozu, to nie wykonuje ona umowy spedycji.

Podsumowanie

Dążenie do profesjonalizmu w dziedzinie spedycji wymaga stałej wiedzy i dbałości o detale. Współpraca z przewoźnikami powinna opierać się na zaufaniu, ale również na gruntownej weryfikacji. Tylko wtedy możemy być pewni, że nasz ładunek dotrze na miejsce bezpiecznie i terminowo.

Lepsze zrozumienie tematu ułatwi ci uważne obejrzenie tych filmów: 

Sprawdź kolejną lekcję – Co ma geografia do logistyki? >>